Historia
Powstanie miasta związane jest z osobą Piotra Włostowica , wojewody Bolesława Krzywoustego . Uważany jest on za fundatora kościoła św. Krzyża. W latach osiemdziesiątych XII wieku w ówczesnej wsi Strzelno założony został klasztor sióstr norbertanek. Kościół klasztorny nosił początkowo nazwę kościoła św. Trójcy, w latach późniejszych wezwanie zostało rozszerzone na św. Trójcy i NMP. Prawa miejskie Strzelno uzyskało w 1231 r. Podczas rozbiorów, pod panowaniem pruskim. Wyzwolone podczas powstania wielkopolskiego w dniu 2 stycznia 1919 . W 1901 roku wybudowano w strzelnie gazownię , działającą aż do lat 60- tych.
Zabytki
Kościół Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Panny w Strzelnie to trójnawowa bazylika z transeptem i zamkniętym apsydą prezbiterium .
[1] Budowę kościoła rozpoczętą w XII wieku ukończono dopiero w połowie XIII wieku. W 1216 miała miejsce jego uroczysta konsekracja.
Do prezbiterium przylegają dwie podłużne kaplice, początkowo były one symetryczne, podczas rozbudowy w XV wieku kaplicę południową poszerzono (kaplica św. Barbary). Stronę wschodnią dawniej zamykały także dwie okrągłe wieże. Fundamenty wieży północnej widoczne są na zewnątrz kościoła. Fasada zachodnia obecny wygląd otrzymała w pierwszej połowie XVIII wieku , podczas kolejnej przebudowy kościoła. Flankowana jest dwoma wieżami zwieńczonymi hełmami . Z okresu baroku pochodzi także boczna kaplica św. Restytuta umieszczona w południowej części kościoła. Nawy przekryte są gotyckimi sklepieniami : gwiaździste nad nawą główną, krzyżowe nad nawami bocznymi i cztery pola sklepienia krzyżowo-żebrowego, wsparte na jednej kolumience, w kaplicy św. Barbary. Do najcenniejszych i najbardziej znanych zabytków znajdujących się w bazylice należą romańskie kolumny. W sumie jest ich siedem. Przy nawie głównej - 4, w tym dwie pokryte płaskorzeźbami i jedna ornamentem śrubowym, dwie duże w kaplicach przy prezbiterium (jedna jest jeszcze nieodsłonięta) i jedna mała w kaplicy św. Barbary, ozdobiona ornamentem roślinnym.
Rotunda świętego Prokopa w Strzelnie to największa romańska świątynia w Polsce zbudowana na planie koła. Zapis o jej konsekracji datowany jest w kronikach Jana Długosza na 16 marca 1133 .
Budowla wykonana została z ciosów kamiennych. Do rotundy przylegają:
Podczas przebudowy w XV wieku nadbudowo wieżę dodając do niej ceglaną skarpę. Podczas tej przebudowy rotunda została włączona w zabudowania klasztoru norbertanek i pełniła rolę klasztornej furty. Sakralny charakter budowli został przywrócony w XVIII wieku (podczas konsekracji, ok. 1779 zmieniono wezwanie świątyni św. Krzyża na św. Prokopa). W XIX wieku kościół zaczął popadać w ruinę. Konserwację kościoła przeprowadzono w latach 1924 - 1925 , próbując przywrócić jej romański charakter. Podczas II wojny rotunda została zamieniona na magazyn. Wybuch i pożar zniszczyły kopułę, górne partie wieży i całe wnętrze. Odbudowa, rozpoczęta w latach pięćdziesiątych XX wieku trwała do początku obecnego stulecia. W wieży, podczas rekonstrukcji, przywrócono biforium zamykające emporę . Do elementów wystroju należą: odlew tympanonu fundacyjnego (z oryginału, po pożarze w 1945, zachowała się tylko głowa Chrystusa), kropielnica z XII wieku wykonana z jednej bryły kamienia, romański grobowiec oraz rzeźbione w drewnie lipowym stacje drogi krzyżowej z 1531 .
Znane osoby związane ze Strzelnem
art.Wikipedia
Menu
Strona główna 
